منبت کاری چگونه هنری است؟
منبت ، نوعی هنر و صنایع دستی محسوب میشود که در آن، نقشها و نقوش مختلف به صورت برجسته بر روی زمینهی کار که عمدتا چوب است، به صورت برجسته قرار میگیرد. منبت هنری است که ما عمدتا آن را بر روی چوب دیدهایم اما منبت کاری به غیر از چوب، بر روی اجسام دیگری مانند سنگ و فلز نیز انجام میشود. البته منبت کاری بر روی چوب ، یکی از شاخههای مهم هنر منبت محسوب میشود و عمدهی حجم این هنر را به خود اختصاص داده است. کشور ما ایران، یکی از پیشگامان هنر منبت در جهان است و شهر ملایر، به عنوان پایتخت منبت کاری و خاستگاه آن در جهان شناخته میشود. در این محتوا از وبسایت آکس چوب قصد داریم، به معرفی هنر منبت و منبت کاری بیشتر بپردازیم. خواهشمندیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید:
ریشهی کلمه منبت ؟
شاید برایتان جالب باشد که بدانید کلمهی منبت، از ریشهی کلمهی نبات گرفته شده است، به این دلیل که نقش و نگارهایی که بر روی زمینههایی از جنس چوب یا سنگ و غیره به وجود میآید، مانند این است که گیاهی بر روی سطح آن رویانده شده است!
ملایر ، پایتخت منبت کاری جهان :
به نظر میرسد، تاریخچه شروع منبت کاری به دوران زندیه و حتی ماقبل از آن بر میگردد و خاستگاه آن شهر ملایر در استان همدان باشد. شهر ملایر با بیش از پنج هزار کارگاه منبتکاری که دارد، باعث اشتغال بیش از بیست هزار نفر از هنرمدان و صنعتگران شده و ازین حیث یک هنر اشتغالزا در این شهری محسوب میشود. ملایر با این حجم از کار، بیش از ۷۰ درصد منبت ایران و جهان را تولید میکند و در عرصه صادرات در این زمینه، پیشگام و یکه تاز است.
به غیر از شهر ملایر، در شهرهایی مانند تویسرکان در استان همدان، گلپایگان در استان اصفهان و آباده در استان شیراز نیز منبت کاری به صورت عمده انجام میشود. البته قابل به ذکر است از آنجا که منبت کاری هنری بومی و ایرانی محسوب میشود، در سراسر ایران و شهرهای مختلف کشور، این هنر به صورت پراکنده انجام میشود و مورد استقبال عموم قرار دارد، اما در شهرهای یاد شده، تمرکز و مرکزیت بیشتری دارد.
منبتکاری بر روی چوب :
همانطور که پیشتر اشاره شد، منبت کاری بر روی چوب ، یکی از شاخههای اصلی و مهم منبت کاری است که از دیرباز تا کنون برای زیباتر شدن درب و پنجرهها و همچنین اشیاء مختلف استفاده میشده است. پیش از آنکه انواع مبلمان و سازههای چوبی که امروزه در دنیا متداول هستند، به وجود بیایند هنر منبت کاری بر روی درب و پنجرههای منازل مورد استفاده قرار میگرفت و زیبایی را به منازل ایرانیان به ارمغان میآورد.
چوب، اصلیترین متریالی است که در ساخت منبت کاربرد دارد. چوب طبیعی درختان، همیشه در دسترس بشر بوده است و پیش از آنکه انواع فلزات مختلف، در زندگی انسان کاربرد داشته باشند و انسان بتواند ابزار ساخت و کار با آنها را بسازد، چوب به عنوان متریالی فراوان در دسترس بشر بوده است. همچنین به دلیل بافت نرمی که چوب طبیعی دارد، کار بر روی آن آسان و سهل بوده و بشر را واداشته که هنر و ذوق خود را به عرصهی وجود آورد.
منبتکاری جزو صنایع دستی است :
همانطور که میدانید، منبت جزو صنایع دستی و هنری محسوب میشود، زیرا به وسیلهی دست انسان و هنر و ذوقی که او از خود بروز میدهد، انجام میشود. منبت کاری به معنای حکاکی و کندهکاری بر روی اجسام علیالخصوص چوب طبیعی درختان است. این هنر ارزشمند ایرانی، نقش مهمی در زیبایی بناهای تاریخی و اجسام تاریخی در ایران زمین داشته است و امروزه نیز به دلیل ایجاد حس نوستالژیک و سنتی که با خود به همراه میآورد، در چیدمان و دکوراسیون منازل و آشپزخانه، کاربرد وسیعی دارد.
بهترین چوب برای منبتکاری :
هر چه چوب استفاده شده در منبت کاری، از تراکم و استحکام بیشتری برخوردار باشد، نتیجهی نهایی ارزشمندتر است و از دوام و ماندگاری بیشتری برخوردار است. انواع چوبهای نرم که تراکم کمتری دارند، مناسب برای انجام کار منبت نیستند و باعث خراب شدن کار میشوند.
بهترین درختانی که از چوب آنها برای منبتکاری استفاده میشود، عبارتند از درخت گردو، درخت شمشاد، چوب راش، چوب نارون و درخت گلابی که چوب این درختان از تراکم و استحکام بسیار بالایی برخوردار است و برای منبتکاری مناسب است.
درآمد منبت کاری :
امروزه کارهای هنری و صنایع دستی، از اقبال بسیار زیادی نزد مردم برخوردار شدهاند و سلیقهی عمومی به سمت و سویی میرود که مردم از انواع هنرهای دستی استقبال بسیاری میکنند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که انواع کارهای مرتبط با صنایع دستی از جمله منبت کاری ، از درآمد مالی نسبتا خوبی برخوردار باشد.
البته همانطور که میدانید هنر دست، زمانی ارزشمند است که زیبا و بدون نقص باشد و به دور از هر گونه اشتباه ساخته شده باشد. بدون شک، چنین اثر هنری، ارزش مالی بسیاری دارد و درآمد فراوانی را برای خالق آن، به ارمغان خواهد آورد.
افراد شاغل در صنعت منبتکاری :
زندگی در شرایط امروز، زن و مرد را همگام با هم به عرصه اجتماع و اقتصاد خانواده کشانده است، بنابراین پر بیراه نیست که زنان هنرمند بسیاری بتوانند به این هنر زیبا علاقه نشان دهند و از آن، به عنوان راهی برای افزایش درآمد و امرار معاش استفاده کنند.
منبت کاری در ساخت چه اجسامی کاربرد دارد؟
امروزه از طرحها و هنر منبت کاری در انواع سازههای چوبی استفاده میشود که از جملهی آن میتوان به :
- صندوق و انواع صندوقچههای بزرگ و کوچک
- تخته نرد و تخته شطرنج و مهرههای آنها
- انواع کشکول
- انواع ظروف تزئینی و پذیرایی
- تزئینات درب و پنجره
- انواع میزهای جلو مبلی
- انواع قلمدان و شمعدان
- جعبه جواهرات و جعبه قرآن
- جعبهی قاشق و چنگال
- انواع قاب عکس و قاب آینه
و بسیاری از سازههای چوبی دیگر اشاره کرد.
روش منبتکاری :
منبت کاری همانند سایر صنایع دستی و هنری، تابع قوانین و قواعد خود است. در این هنر ارزشمند، طرحهای مورد نظر را بر روی چوب قرار داده و حک میکنند و سپس به وسیلهی ابزار مناسب، اطراف آن را تراش میدهند و از زمینه جدا می کنند، تا طرح مورد نظر به صورت برجسته از روی چوب بیرون بیاید.
انواع طرحهای درختان، گل، حیوانات، شاخه و برگ گیاهان و حتی چهرهی انسان، از طرحهای رایجی هستند که در هنر منبت کاربرد دارند و از آن استفاده میشود.
بسیاری از طرحهای منبت کاری به صورت خلاقانه و بدون الگوهای معین انجام میشود و استاد کار، با استفاده از خلاقیت و ذوق و هنری که دارد، طرحهایی بس ارزشمند را بر روی چوب ایجاد میکند و به چوب بیجان، جان و روح میدهد.
لوازمی که در منبت کاری مورد استفاده قرار میگیرند:
لوازم و تجهیزات مختلفی در منبت کاری مورد استفاده قرار میگیرند که از جمله آن میتواند به چکش، مغار، گیره، سوهان، چوب ساب، روغن دان، سنگ نفت و سمباده نرم اشاره کرد.
روغن کاری بر روی منبت :
به دلیل آنکه طرحهای کنده کاری شده در منبت، در مجاورت هوا آسیب نبیند یا تغییر رنگ ندهد، در پایان کار، اثر هنری به وسیلهی پلیاستر، روغن کاری میشود تا از مجاورت هوا دور بماند و دچار تخریب نشود.
روغن کاری منبت، باعث دوام و ماندگاری اثر میشود و آن را از آسیبهای محیطی دور نگه میدارد تا سالیان سال بتواند چون نگینی بدرخشد.
منبت کاری در دکوراسیون خانه و آشپزخانه :
امروزه هنر منبت کاری در کابینتسازی و دکوراسیون منزل و آشپزخانه نیز مورد استفاده قرار میگیرد. انواع کابینت آشپزخانه چوبی در سبک کلاسیک را میتوان مزین به طرحها و نقوش منبت آراسته نمود.
از منبت میتوان در سرستون کابینتهای کلاسیک، پایهی جزیره منبت ، گل دکوراتیو ، گونیا و بسیاری قسمتهای دیگر که در کابینت کلاسیک کاربرد دارند، استفاده نمود.
کابینتها و کمدهای چوبی و منبت کاری شده، میتواند زیبایی منزل شما را به حد اعلا برساند و حس و حالی سنتی و کلاسیک را برای شما به وجود آورد.
بدون شک، هنر و ذوق ایرانی در جهان، بدون مانند و بی رقیت است و همانطور که فردوسی بزرگ گفته است: هنر نزد ایرانیان است و بس !
سخن پایانی :
امروزه سلیقهی عمومی به سمت و سوی صنایع دستی و سنتی در جریان است و قابل پیشبینی است که انواع کار بر روی چوب مانند منبت و منبت کاری ، جای خود را در میان دکوراسیون منزل و خانهها باز کنند. جای بسی خوشحالی است که بتوان تزئینات خانه و آشپزخانه را به وسیلهی هنر منبت آراسته کرد و ازین هنر زیبا و چشمنواز که یادگاری نیاکان ماست، بتوان به نحو احسنت استفاده نمود.
در این محتوا از وبسایت آکس چوب ، سعی کردیم شما را با هنر منبت و نحوهی ساخت آن بیشتر آشنا کنیم. امیدواریم این مقاله برایتان مفید و سودمند واقع شده باشد و بتوانید از مطالب آن استفادهی بهینه کنید.
شرکت آکس چوب با کادری مجرب و با تجربه، مفتخر است در طراحی و ساخت انواع طرحها و نقوش منبت کاری شده بر روی چوب، به ارائه خدمات بپردازد. ازین که این مقاله را همراهی کردهاید، از شما سپاسگزاریم.
دیدگاهتان را بنویسید